مراقبت های بعد از جراحی مجرای اشک جهت جلوگیری از عفونت و التهاب

اشک چشم برای حفظ سلامت چشم و مرطوب نگه داشتن آن ضروری است. اشک از غده‌ای که زیر پلک قرار دارد و غده لاکریمال نام دارد تولید می‌شود و درون سوراخ‌های کوچک گوشه داخلی چشم و قسمتی که پلک بالا و پایین به هم می‌رسند تخلیه می‌شود. هر بار که شما پلک می‌زنید اشک تولید شده از طریق مجرای اشک درون بینی تخلیه می‌شود و مجددا توسط بدن جذب می‌‌گردد. درصورتی که مجرای اشک مسدود شود از تخلیه طبیعی است جلوگیری می‌کند در نتیجه ریسک التهاب چشم و بروز عفونت چشم افزایش می‌یابد.

چه عواملی باعث انسداد مجرای اشک می‌شوند؟

 گاهی اوقات مجرای اشکی بدون هیچ گونه دلیل مشخصی مسدود می‌شود. انسداد این مجرا می‌تواند به صورت جزئی یا کامل و در هر یک از نقاط سیستم تخلیه اشک رخ دهد. در بخش زیر به شایع ترین علل انسداد مجرای اشکی اشاره می‌کنیم:

• با بالا رفتن سن و رسیدن به دوران پیری مجرای اشکی باریک می‌شود و در نتیجه مسدود می‌گردد.
• گاهی اوقات عفونت می‌تواند باعث التهاب و مسدود شدن مجرای اشکی شود.
• گاهی اوقات آسیب دیدگی یا انجام عمل جراحی در گذشته و ایجاد بافت اسکار یا آسیب دیدگی استخوان می‌تواند منجر به مسدود شدن مجرای اشک شود.
• استفاده از برخی از انواع قطره‌های چشمی ‌می‌‌تواند باعث مسدود شدن مجرای اشک شود.
• وجود تومور می‌تواند مجرای اشک را مسدود کند.
• انجام شیمی درمانی و پرتو درمانی می‌تواند باعث بسته شدن مجرای اشکی شود.

علائم و نشانه‌های مسدود شدن مجرای اشک شامل چه مواردی است؟

در ابتدا اکثر بیماران با علائم و نشانه‌های مربوط به مسدود شدن مجرای اشک آشنایی ندارند. آنها متوجه اشک ریزی از چشم‌های خود هستند اما نمی‌‌دانند که اشک ریزی بیش از حد به انسداد مجرای اشکی ارتباط دارد. اگرچه ممکن است انسداد مجرای اشکی به صورت خود به خود برطرف شود، گاهی اوقات می‌‌تواند باعث بروز عفونت در کیسه چشمی‌، التهاب چشم و تولید مخاط شود. در بخش زیر به برخی از علائم و نشانه‌های مربوط به مسدود شدن مجرای اشکی اشاره می‌کنیم:

• قرمزی و تورم چشم
• تار شدن بینایی
• عفونت‌های بازگشت کننده و قرمز شدن چشم
• اشک ریزی بیش از حد
• ترشح از چشم

قبل از درمان انسداد مجرای اشک چه کارهایی انجام می‌شود؟

پزشک برای تشخیص انسداد مجرای اشک باید بتواند قسمتی که مسدود شده است را شناسایی کند. در صورتی که پزشک به مسدود شدن مجرای اشک مشکوک شود، تست اشک ریزی را انجام می‌دهد تا از عملکرد صحیح مجرای اشکی اطمینان حاصل کند. پزشک یک قطره از ماده رنگی بی‌خطر را روی سطح چشم قرار می‌‌دهد و چشم را بررسی می‌نماید. مقدار رنگی که از چشم تخلیه می‌شود می‌تواند مسدود بودن مجرای اشکی را نشان دهد. پزشک از تست‌های دیگر نیز برای تشخیص انسداد چشم استفاده می‌‌کند که به شرح زیر می‌باشند:

• پزشک یک لوله نازک را درون مجرای اشکی وارد می‌کند تا بتواند باز بودن این مجرا را ارزیابی کند. سپس از یک محلول مخصوص استفاده می‌کند و آن را وارد مجرای اشکی می‌‌نماید تا از طبیعی بودن اشک ریزی اطمینان حاصل کند.
• گاهی اوقات پزشک از عکسبرداری به کمک اشعه ایکس، اسکن ام آر آی یا سی تی اسکن برای ردیابی رنگ مخصوصی که روی سطح چشم قرار داده شده است استفاده می‌کند تا بتواند قسمت مسدود شده مجرای اشک را پیدا کند.

انسداد مجرای اشکی چگونه درمان می‌شود؟

معمولا انجام عمل جراحی برای درمان انسداد مجرای اشکی ضروری است، در این روش جراح به رفع انسداد مجرای اشکی می‌‌پردازد. به ‌این عمل جراحی داکریوسیستورینوستومی‌ گفته می‌شود که معمولا تحت بیهوشی عمومی به صورت سرپایی انجام می‌شود. در صورتی که مجرای اشک به صورت نسبی مسدود شده باشد پزشک تلاش می‌کند انسداد این مجرا را برطرف کند تا اشک تواند به خوبی هدایت شود. در صورتی که این عمل ناموفق باشد یا آنکه مجرای اشکی به طور کامل مسدود شده باشد انجام عمل جراحی ضروری خواهد بود که در بخش زیر به انواع عمل‌های جراحی برای رفع انسداد مجرای اشکی اشاره می‌کنیم:

برای مشاهده کلیپ جراحی انسداد مجرای اشکی توسط آقای دکتر اشراقی اینجا کلیک کنید.

• درمان انسداد مجرای اشکی به روش اکسترنال: در این روش جراحی برش کوچک را در قسمت فوقانی بینی و در نزدیک تیغه آن ایجاد می‌کند بخش کوچک از استخوان بینی را بر می‌دارد تا امکان تخلیه اشک بین کیسه اشک و بینی فراهم شود. در برخی موارد پزشک یک لوله را به صورت موقت در قسمت ورودی مجرای اشک قرار می‌دهد تا از ایجاد بافت اسکار و مسدود شدن مجدد مجرای اشکی جلوگیری شود. پزشک پس از ۸ هفته لوله را برمی‌دارد و قسمت ورودی را بخیه می‌کند.
• درمان انسداد مجرای اشک به روش آندوسکوپی: در این روش جراحی برای رفع انسداد مجرای اشک، اندوسکوپ از طریق بینی وارد می‌‌کند. اندوسکوپ یک لوله کوچک است که یک دوربین و یک لامپ کوچک به آن متصل شده است. این روش نیز شبیه روش اکسترنال است و هیچ گونه برشی روی پوست ایجاد نمی‌شود.
• کاشت مجرای اشک مصنوعی: روشی است که در آن پزشک یک لوله شیشه مانند را پشت پلک قرار می‌دهد تا تخلیه اشک به راحتی انجام شود. معمولاً زمانی از مجرای اشک مصنوعی استفاده می‌شود که امکان باز کردن یا ترمیم کیسه اشک بینی وجود نداشته باشد.

مراقبت‌های بعد از عمل جراحی رفع انسداد مجرای اشکی شامل چه مواردی است؟

شما تا چند روز پس از عمل با ترشحات خونی از بینی مواجه خواهید شد بنابراین باید حداقل تا ۵ روز پس از جراحی از تمیز کردن بینی خود اجتناب کنید. پزشک به شما پیشنهاد می‌کند از اسپری رفع گرفتگی بینی استفاده کنید و پماد آنتی بیوتیک را روی بخیه‌ها بمالید همچنین برای جلوگیری از بروز عفونت و التهاب از قطره چشمی استفاده کنید. در بخش زیر به سایر مواردی که باید پس از جراحی رعایت کنید اشاره می‌کنیم:

• محل بخیه‌ها را تمی‌ز نگه دارید.
• از انجام دادن فعالیت‌های که باعث ورود آلودگی به محل زخم می‌‌شود خودداری کنید.
• به مدت دو روز و روزی دو بار از کمپرس یخ استفاده کنید و از میزان تورم چشم کاسته شود.
• از انجام دادن فعالیت جسمانی سنگین خودداری کنید.
• هوای اتاق خود را مرطوب نگه دارید.
• برای تمی‌ز کردن ترشحات بینی از قطره استریل استفاده کنید.
• تا دو هفته پس از جراحی از شنا کردن خودداری کنید.
• در صورت نیاز محل زخم را با محلول ضدعفونی کننده تمی‌ز کنید.

 پزشک یک هفته پس از عمل جراحی بخیه‌ها را می‌کشد. بافت اسکار ایجاد شده به تدریج طی مدت چند ماه به طور کامل برطرف می‌شود. اگر شما دچار خونریزی شدید بینی و تب شده یا محل زخم قرمز و ملتهب شده است با پزشک خود تماس بگیرید. اگر شما دچار علائم انسداد مجرای اشک شدید یا آن که مایل هستید که به لحاظ عمل بلفاروپلاستی مورد ارزیابی قرار بگیرید به پزشک مراجعه کنید.

 سوالات متداول در خصوص جراحی مجرای اشک

در این بخش می توانید پرسش های خود درباره مراقبت های بعد از جراحی انسداد مجرای اشک را بیابید.

همچنین میتوانید با کلیک در اینجا سؤال خود را درمورد موضوع این مقاله از دکتر اشراقی پرسیده و پاسخ بگیرید

 پس از عمل جراحی بروز چه مواردی طبیعی است؟

• پس از جراحی کبودی اطراف چشم کاملا طبیعی است و ممکن است گاهی اوقات کبودی چشم بسیار زیاد باشد اما معمولا طی مدت چند هفته به طور کامل از بین می‌رود.
• قرمزی و تورم اطراف زخم
• احساس وجود جسم خارجی در چشم
• خونریزی خفیف از بینی

 پس از عمل چه کارهایی را می‌توان انجام داد؟ 

• شما می‌توانید بدون آنکه به خود فشار بیاورید تقریباً همه کارهای‌تان را انجام دهید.
• بدون آنکه به چشم خود فشار بیاورید صورت و موهای خود را بشویید و در هنگام شستشو حتما چشم‌های خود را ببندید تا از وارد شدن آب به درون چشم جلوگیری شود.

 در صورت بروز چه علائمی باید به پزشک مراجعه کرد؟ 

• در صورتی که زخم قرمز شده و بسیار متورم است.
• در صورتی که فرد پس از عمل تورم چشم به صورت غیر عادی افزایش یابد به نحوی که هنگام باز کردن چشم دید شما به طرز قابل توجهی کاهش یابد.
• در صورتی که خونریزی زیاد باشد.

 پس از عمل باید از انجام دادن چه کارهایی خودداری کرد؟ 

• از دستکاری کردن چشم و برای خاراندن آن خودداری کنید.
• از انجام دادن فعالیت جسمانی سنگین خودداری کنید.
• حداقل به مدت سه هفته از شنا کردن خودداری کنید. در صورتی که اصرار به شنا کردن دارید باید با پزشک خود مشورت نمایید.
• از تمی‌ز کردن بینی خود با خشونت خودداری کنید زیرا این کار باعث می‌شود زخم‌ها دیرتر خوب شوند.

 چه مدت پس از جراحی می‌توان به محل کار برگشت؟

 اگر شما قصد انجام عمل جراحی انسداد مجرای اشک را دارید باید حداقل ۴۸ ساعت در منزل استراحت کنید، این در حالی است که برخی از بیماران ترجیح می‌‌دهند به مدت ۷ تا ۱۰ روز در منزل استراحت کنند. ممکن است پس از عمل بخیه‌های بسیار کوچک گوشه چشم قابل مشاهده باشند. پس از عمل باید روزی دو بار از قطره چشمی و اسپری بینی استفاده کنید. پس از عمل چشم شما کمی کبود می‌شود که می‌توانید به کمک عینک آفتابی آن را بپوشانید. همچنین پس از جراحی شما در خصوص انجام فعالیت‌های خود با محدودیت‌های مواجه خواهید شد به همین دلیل بهتر است در منزل استراحت کنید و به انجام تمرینات ورزشی سبک از قبیل پیاده روی و دوچرخه‌ سواری بپردازید اما از انجام دادن تمرینات سنگین و خسته کننده خودداری کنید. اکثر بیماران به ۴۸ ساعت استراحت نیاز دارند اما برخی دیگر ترجیح می‌‌دهند به مدت ۷ تا ۱۰ روز استراحت کنند. پزشک از شما می‌‌خواهد پس از اولین معاینه، حدود ۷ تا ۱۰ روز بعد مجددا به مطب او مراجعه کنید تا مجددا وضعیت زخم و بینی شما را ارزیابی کند و هر گونه لخته ایجاد شده را از بینی خارج نماید. پزشک حدود سه هفته پس از جراحی لوله را خارج می‌کند. جراحی مجرای اشک شبیه جراحی اکولوپلاستیک است که تحت بیهوشی موضعی انجام می‌شود و دوران بهبودی پس از جراحی بسیار کوتاه است. کبودی اطراف چشم و خونریزی از بینی شایع‌ترین عوارضی است که بیماران در روزهای اول پس از جراحی با آن مواجه می‌شوند. ممکن است پس از جراحی به علت تورم داخل چشم دچار اشک ریزش شوید اما به تدریج و با کاهش میزان تورم چشم این وضعیت بهبود می‌یابد. شانس موفقیت در این نوع عمل جراحی بین ۹۰ تا ۹۸ درصد است.

"کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است."