شکستگی حدقه (استخوان کاسه چشم) و اربیت: اقدامات اولیه و جراحی

حدقه چشم یک قسمت استخوانی است که چشم را احاطه کرده و از آن محافظت می‌کند. لبه حدقه از استخوان ضخیم‌تری ساخته شده است، درحالیکه استخوان‌های قسمت کف و کناری بینی خیلی نازک و کاغذمانند هستند. شکستگی حدقه چشم بصورت شکستن استخوان لبه یا کف و یا هردو می‌باشد. این نوع شکستگی را باید با جراحی درمان کرد و از آسیب های احتمالی پس از آن جلوگیری نمود.

انواع شکستگی حدقه و اربیت

استخوان حدقه بخش های مختلفی دارد بنابراین نوع شکستگی آن نیز متفاوت می باشد.

شکستگی اطراف اربیت

این شکستگی‌ها در اثر ضربه مستقیم به صورت، اکثرا در تصادفات رانندگی و اصابت با داشبورد یا فرمان اتومبیل، ایجاد می‌شوند. از آنجا که نیروی خیلی زیادی برای این شکستگی‌ها لازم است، اغلب باعث آسیب به دیگر قسمت‌های استخوانی صورت و گاهی آسیب به مغز هم می‌شود. حتی اگر آسیب، محدود به ناحیه چشم شود، احتمالا آسیب بیشتری به خود چشم وارد می‌شود، مثل آسیب به عصب بینایی (مسئول بینایی)، عضلات چشم، اعصاب حسی پیشانی و گونه، سینوس‌های اطراف چشم و مجرای اشک. دو نوع شکستگی اطراف اوربیت وجود دارد. شکستگی زایگوماتیک شامل قسمت پایینی حاشیه چشم می‌شود، که بخشی از استخوان گونه است. شکستگی استخوان پیشانی یا استخوان سینوس پیشانی شامل قسمت بالایی حاشیه چشم می‌شود، که بخشی از استخوان پیشانی است.

شکستگی غیرمستقیم کف اربیت ("شکستگی blow out")

این نوع شکستگی وقتی اتفاق می‌افتد که قاب استخوانی چشم سالم می‌ماند، اما استخوان نازک کف حدقه چشم دچار ترک یا شکاف می‌شود. این موضوع می‌تواند باعث ایجاد حفره‌ای کوچک در استخوان کف حدقه چشم شود که ممکن است بخش‌هایی از عضلات چشم و ساختارهای اطراف آن در آن گیر کنند. چشم آسیب‌دیده ممکن است بطورطبیعی در حدقه حرکت نکند، که منجر به دوبینی می‌شود. اکثر شکستگی‌های blow out   ناشی از ضربه جسمی بزرگتر از دهانه چشم به چشم هستند، مثل ضربه توب بیسبال، مشت یا داشبورد اتومبیل.

شکستگی مستقیم کف اربیت

اگر شکستگی‌ای که اطراف اربیت ایجاد شده به قسمت‌های کناری کف حدقه چشم گسترش پیدا کند، هم حاشیه چشم و هم کف حدقه دچار شکستگی شده‌اند. هر ساله تقریبا 2.5 میلیون آسیب ناشی از ضربه به چشم، شامل شکستگی حدقه چشم، در ایالات متحده اتفاق می‌افتد. حدود 85% از این آسیب‌ها بطور تصادفی، حین ورزش‌های رزمی، در محل کار، در اثر تصادف بین خودروها و حین انجام تعمیرات خانگی رخ می‌دهند. حدود 15% در اثر ضرب و شتم شدید ایجاد می‌شوند. مردان 4 برابر بیشتر از زنان دچار آسیب‌های چشمی می‌شوند. متوسط سن افراد آسیب‌دیده 30سال است. معمولا آسیب بوسیله یک جسم غیرنافذ ایجاد می‌شود – توپ بیسبال، چکش، صخره، یک تکه چوب – و اغلب افراد در خانه دچار حادثه شده‌اند. زمانی این آسیب‌ها معمولا طی تصادف بین خودروها اتفاق می‌افتاد، اغلب در اثر برخورد با داشبورد. چنین آسیب‌های چشمی با مجهز شدن خودروها به ایربگ و اجباری شدن بستن کمربند ایمنی در بعضی ایالات، بطورچشمگیری کاهش یافتند.

علائم

علائم بسته به محل و شدت شکستگی متفاوت است، اما می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• سیاهی چشم، همراه با تورم و کبودی اطراف چشم آسیب‌دیده، قرمزی چشم و خونریزی در سفیدی چشم و زیر پلک‌ها.
• دوبینی، کاهش دید یا تاری دید.
• مشکل در نگاه کردن به بالا، پایین، راست یا چپ.
• حالت غیرطبیعی چشم (چه بیرون‌زدگی چشم، چه فرورفتگی آن).
• بی‌حسی در پیشانی، پلک‌ها، گونه، لب بالایی یا دندان‌های بالایی در همان سمت آسیب‌دیده، که احتمالا مربوط به آسیب‌دیدگی عصب در اثر شکستگی است.
• پف اطراف چشم، که معمولا علامت شکستگی دیواره حفره سینوسی است، مخصوصا سینوس فک بالا که بصورت بادکردگی گونه زیر چشم ظاهر می‌شود.
• تورم و تغییر شکل گونه یا پیشانی، همراه با گودی در قسمت فوقانی استخوان شکسته شده.
• ظاهر غیرطبیعی گونه(گونه صاف)، و احتمالا درد شدید آن به هنگام تلاش برای باز کردن دهان.

چطور شکستگی حدقه را تشخیص دهیم ؟

اگر بعد از آسیب هوشیار و قادر به پاسخ دادن به سوالات باشید، پزشک از علائم و نحوه آسیب‌دیدگی چشمتان می‌پرسد. او چشمتان را معاینه می‌کند، و به‌آرامی گونه و پیشانی شما را لمس کرده و فشار می‌دهد تا هرگونه تغییر شکلی را بررسی کند. پزشک موارد زیر را نیز چک می‌کند:

• توانایی نگاه کردن به سمت بالا، پایین و طرفین _ اگر پزشک احتمال دهد که یکی از عضلات چشم شما در محل شکستگی گیر کرده، ممکن‌است تاندون عضله چشم را گرفته و برای چرخاندن چشم شما با دستش تلاش کند.
• تغییراتی در بینایی، مخصوصا دوبینی.
• قسمت‌های بی‌حس در پیشانی، پلک‌ها، گونه، لب بالایی و دندان‌های بالایی.
• آسیب داخلی _ پزشک برای بررسی نشانه‌هایی از آسیب داخلی، با وسیله‌ای به نام افتالموسکوپ داخل چشم را می‌بیند. اگر نتیجه معاینه، تشخیص شکستگی حدقه چشم باشد، پزشک برای اطمینان از تشخیص، رادیولوژی یا سی‌تی اسکن (CT) از منطقه اطراف چشم را تجویز می‌کند.

در افرادی که هوشیار نیستند و دچار آسیب شدید در ناحیه صورت شده‌اند، پزشک با رادیولوژی و سی‌تی اسکن استخوان‌های حدقه، از تشخیص شکستگی حدقه چشم اطمینان حاصل می‌کند. این کار برای آسیب‌های سخت و بعد از تثبیت شرایط بیمار انجام می‌شود.

شیوه درمان شکستگی کاسه چشم

درمان به شدت و محل آسیب بستگی دارد. در یک شکستگی blow out  کوچک و ساده که روی حرکت چشم تاثیر نمی‌گذارد، پزشک احتمالا کیسه یخ، دکونژستان و آنتی‌بیوتیک، برای پیشگیری از عفونت، تجویز می‌کند. احتمالا به شما توصیه می‌شود تا بهبودی کامل چشم، چند روزی استراحت کرده و از گرفتن بینی اجتناب کنید. اگر شکستگی شدید باشد، پزشک شما را به یک جراح پلاستیک متخصص در درمان آسیب‌های چشمی ارجاع می‌دهد. احتمالا برای حل مشکل دوبینی، از چشم‌پزشک(افتالمولوژیست) کمک می‌گیرند. این متخصص در مورد نیاز به جراحی برای ترمیم استخوان شکسته تصمیم‌گیری می‌کند. احتمالا جراحی در موارد زیر نیاز می‌شود:

برای مشاهده کلیپ جراحی شکستگی حدقه توسط دکتر اشراقی اینجا کلیک کنید.

جراحی

چندین دیدگاه مبنی بر معیار نیاز به جراحی در شکستگی‌های blow out وجود دارد. در اینجا چند دلیل برای نیاز به جراحی آورده شده :

• اگر مشکل دوبینی چند روز بعد از جراحت تداوم پیدا کرد، احتمالا جراحی ضروری است. دوبینی می‌تواند نشانه آسیب به یکی از عضلات چشم که به حرکت آن کمک می‌کند، باشد. اگر دوبینی به‌سرعت برطرف شود، احتمالا در اثر تورم ایجاد شده و نیازی به درمان ندارد.
• اگر کره چشم در اثر آسیب به داخل حدقه هل داده شود (انوفتالموس)، احتمالا دلیلی برای ضرورت نیاز به جراحی است.
• اگر نیمی یا قسمت بیشتری از دیواره تحتانی آسیب دیده باشد، احتمالا برای جلوگیری از بد شکل شدن صورت نیاز به جراحی است.

در صورت نیاز به جراحی، معمولا جراح تا حدود دو هفته بعد از آسیب‌دیدگی صبر می‌کند تا از تورم کاسته شود. با این کار حدقه چشم را خیلی دقیق‌تر معاینه می‌کند. روش مرسوم جراحی ایجاد یک شکاف در گوشه بیرونی چشم و داخل پلک می‌باشد. استفاده از یک روش دیگر، اندوسکوپی، هم رو به ازدیاد است. در این روش، دوربین‌های جراحی و ابزارهایی داخل دهان یا بینی فرو می‌روند. این جراحی نیاز به بیهوشی کلی دارد، یعنی بیمار حین عمل به خواب عمیق فرو می‌رود و دردی حس نمی‌کند.

مدت زمان بهبودی

اگر تحت جراحی قرار گرفتید، احتمالا برای یک شب در بیمارستان یا مرکز جراحی بستری می‌شوید. وقتی به خانه رفتید، حداقل دو تا چهار روز نیاز به مراقبت دارید. پزشک معمولا به مدت یک هفته، آنتی‌بیوتیک خوراکی، کورتیکواستروئید مثل پردنیزون، و مسکن تجویز می‌کند. جراح احتمالا به شما توصیه می‌کند تا یک هفته روی محل کیسه یخ بگذارید. شما نیاز به استراحت دارید، حداقل دو تا سه هفته بعد از جراحی از گرفتن بینی و فعالیت سخت اجتناب کنید. چند روز بعد از جراحی برای معاینه به پزشک مراجعه کنید، و معمولا دو هفته بعد هم مجددا نیاز به معاینه پزشک دارید.

مدت زمان بهبود جراحات

دوره بهبودی به محل و شدت شکستگی بستگی دارد. در اکثر موارد، طی هفت تا 10 روز بعد از آسیب، تورم و کبودی از بین می‌روند، اما برای بهبودی شکستگی استخوان‌ها مدت زمان بیشتری نیاز است. اگر برای ترمیم محل آسیب‌دیده نیاز به جراحی باشد، پزشک برای چند هفته، جراحی را به تعویق می‌اندازد تا ورم از بین برود.

تشخیص

در اکثر موارد پزشک دیدگاه خوبی نسبت به درمان دارد. حتی وقتی برای ترمیم شکستگی نیاز به جراحی باشد، در اکثر عمل‌ها احتمال موفقیت بالا و خطر عوارض طولانی مدت پایین است.

پیشگیری

تقریبا همه آسیب‌های چشمی قابل پیشگیری هستند. برای کاهش خطر شکستگی حدقه چشم :

• به هنگام کار از محافظ چشم مناسب استفاده کنید. مطالعات نشان داده‌اند که محافظ صورت، عینک و دیگر وسایل ایمنی خطر آسیب‌های چشمی مربوط به کار را بیش از 90% کاهش می‌دهند.
• از یک چشم‌پزشک، بینایی‌سنج یا عینک‌ساز مجرب در انتخاب محافظ چشمی مناسب ورزشی که انجام می‌دهید، کمک بگیرید. بیشترین تعداد آسیب‌های چشمی مربوط به بیس‌بال و بسکتبال می‌شوند.
• ه کودکتان اجازه ندهید بوکس را بطور غیرحرفه‌ای انجام دهد.
• همیشه به هنگام رانندگی از کمربند ایمنی استفاده کنید، حتی اگر خودروی شما به ایربگ مجهز باشد. کمربند و شانه‌بند ایمنی در محافظت از چشم، استخوان‌های صورت و بالاتنه در برابر ضربه داشبورد و دیگر آسیب‌ها حفاظت می‌کنند.