اشک ریزی چشم بعلت انسداد مجرای اشکی، حساسیت یا بیماری
اشک ریزی چشم یا اپی‌فورا عارضه‌ای است که شامل ریزش اشک از چشم و جاری شدن آن در صورت اغلب بدون علت مشخصی می‌باشد. در این حالت اشک به میزان کافی از لایه اشکی چشم تخلیه نمی‌شود. به جای تخلیه اشک از طریق مجرای اشکی، اشک در صورت جاری خواهد شد. وظیفه اشک سالم نگه داشتن سطح جلویی چشم و حفظ وضوح دید بینایی می‌باشد، ولی مقدار زیاد اشک باعث تاری دید می‌شود. این حالت رانندگی را دشوار و خطرناک می‌سازد. اپی‌فورا می‌تواند در هر سنی ایجاد شود، ولی در سنین زیر 12 ماه یا بالای 60 سال بیشتر شایع است. این عارضه ممکن است در یک یا هر دو چشم ایجاد شود. اشک‌ریزی چشم معمولاً به راحتی درمان می‌شود. انسداد مجرای اشکی، گرد و خاک، حساسیت و آسیب‌دیدگی نیز می‌توانند باعث اشک‌ریزی چشم شوند. در اکثر مواقع اشک ریزی چشم بدون درمان برطرف خواهد شد، ولی این عارضه گاهی به یک مساله مزمن تبدیل خواهد شد. در صورت طولانی شدن اشک‌ریزی خصوصاً چنانچه این عارضه با علائم دیگری هم همراه باشد با پزشک مشورت کنید.
چنانچه به طور مداوم دچار اشک‌ریزی چشم هستید، باید بدانید که این عارضه معمولاً به علت تولید بیش از حد اشک یا تخلیه ناکافی اشک ایجاد می‌شود. اشک برای روان نگه داشتن چشم و خارج کردن اجسام خارجی از چشم تولید می‌شود. ولی در صورت تولید بیش از حد اشک یا ایجاد اشکال در تخلیه اشک، عارضه اشک‌ریزی چشم ایجاد می‌شود. این عارضه الزاماً آسیبی وارد نمی‌کند ولی ممکن است نارحت‌کننده و آزاردهنده باشد. خوشبختانه این عارضه به راحتی قابل درمان است.
برای دریافت اطلاعات بیشتر و نوبت ویزیت در مطب دکتر اشراقی، فوق تخصص پلک، مجرای اشکی و حدقه، می‌توانید با شماره‌های زیر تماس حاصل فرمایید.
مطب اصفهان :
031-36274240
مطب تهران :
021-88713593
همراه :
0913837324
دلایل
دو دلیل اصلی اشک‌ریزی چشم، انسداد مجرای اشکی و تولید بیش از حد اشک می‌باشد.
برخی از افراد با عارضه انسداد مجرای اشکی مادرزادی متولد می‌شوند. در این حالت نوزادان معمولاً دچار اشک‌ریزی چشم بوده که پس از چند هفته با ایجاد مجرای اشکی برطرف خواهد شد. مهم‌ترین علت ایجاد اشک ریزی چشم در میان بزرگسالان و نوجوانان انسداد مجرای اشکی یا تنگ بودن بیش از حد مجرای اشکی می‌باشد. مجرای اشکی معمولاً در اثر ورم یا التهاب تنگ می‌شود. چنانچه مجرای اشکی تنگ شده یا مسدود شود، اشک تخلیه نشده و در کیسه اشکی تجمع خواهد یافت. اشک‌های راکد در کیسه اشکی خطر عفونت را افزایش داده و چشم مایع چسبناکی تولید کرده و این وضعیت را تشدید می‌کند. عفونت می‌تواند باعث التهاب در بینی در نزدیکی چشم شود. امکان دارد مجراهای تخلیه باریک در داخل چشمها ( کانالیکول) در اثر ورم و زخم مسدود شوند.
امکان دارد التهاب چشمها باعث تولید زیاد اشک به مقدار بیش از حد طبیعی شود، زیرا که بدن در تلاش برای برطرف کردن التهاب می‌باشد. موارد زیر می‌توانند باعث تولید بیش از حد اشک شوند:
وارد شدن اشیای خارجی در چشم
هنگامی که ذرات خاک، گرد و غبار و مژه وارد چشم شوند، چشم اشک بیشتری برای خارج کردنشان تولید می‌کند. حتی اگر این ذرات بسیار کوچک هم باشند (مانند ذرات دود سیگار یا مواد شیمیایی موجود در پیاز) می‌توانند باعث ایجاد این واکنش شوند.
ورم ملتحمه آلرژیک چشم
این عارضه یکی از دلایل شایع ریزش اشک چشم در کودکان و بزرگسالان است و باعث می‌شود تا یک یا هر دو چشم صورتی یا قرمز شده و حالت خارش ایجاد شود و همچنین فرد احساس کند که ذرات شن داخل چشمش شده است. مهم‌ترین علت ایجاد این عارضه عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی است. عفونت‌های ویروسی به درمان نیازی ندارند ولی در صورتیکه عفونت باکتریایی باشد احتمالاً بایستی از قطره آنتی‌بیوتیک چشمی استفاده شود.
آسیب‌دیدگی چشم مانند خراش یا وارد شدن شن و سنگریزه در چشم
شن و سنگریزه و لنز چشم می‌توانند باعث خراش قسمت خارجی چشم (قرنیه) شوند. در این صورت ممکن است چشم پاره شده، آسیب ببیند، قرمز شود و به نور حساس شود. این خراش‌ها معمولاً پس از یک یا دو روز بهبود پیدا می‌کنند، ولی در صورت بروز خراش قرنیه بایستی به پزشک مراجعه کرد. امکان دارد برای جلوگیری از عفونت نیاز به درمان باشد.
اکتروپیون یا برگشتن پلک پایینی به سمت بیرون
پلک‌های چشم مانند برف پاک‌کن شیشه ماشین هستند. هنگامی که پلک می‌زنید، پلکها اشک را در سراسر چشم پخش کرده و رطوبت اضافی را خارج می‌کنند. ولی در بعضی از مواقع پلکها دست عمل نمی‌کنند. پلکها و مژه‌ها ممکن است به سمت داخل برگشته و به چشم مالیده می‌شوند و عارضه انتروپیون ایجاد می‌شود. یا اینکه پلکها به سمت خارج برگشته و اکتروپیون ایجاد شده و بنابراین پلکها نمی‌توانند تمام قسمتهای چشم را هنگام پلک زدن تمیز کنند. در هر دو صورت امکان دارد اشک ریزی چشم ایجاد شود. در این حالت امکان دارد جراحی به عنوان یک راه حل دائمی مؤثر باشد.
اشک‌ریزی چشم دلایل گوناگونی دارد. عارضه‌هایی که در زیر شرح داده می‌شوند می‌توانند منجر به اشک‌ریزی چشم شوند:
التهاب عفونی ملتحمه
اشک چشم در برخی از افراد حاوی چربی زیادی می‌باشد. این حالت در گسترش یکسان مایع در سطح چشم اختلال ایجاد کرده و لکه‌های خشکی ایجاد خواهند شد که دردناک شده و باعث ایجاد اشک بیشتر می‌شوند. پس از این که این عارضه رفع شد، دیگر نباید اشک ریزی در چشمها وجود داشته باشد. ولی عارضه‌های دیگری هم وجود دارند که می‌توانند باعث ریزش اشک بیشتر در چشم شوند.
گل‌مژه یا شالازیون، توده‌هایی که بر لبه پلک ایجاد می‌شوند
این عارضه‌ها باعث اشک ریزی چشم می‌شوند ولی علائم دیگر آنها بیشتر آشکار می‌باشند مانند: توده متورم، قرمز و دردناک در امتداد لبه پلک. علت ایجاد این عارضه‌ها باکتری می‌باشد و گل‌مژه احتمالاً پس از چند روز خودبه‌خود از بین می‌رود. هیچگاه به این توده دست نزنید و مانند جوش آن را فشار ندهید وگرنه عفونت آن منتشر خواهد شد. قرار دادن حوله گرم بر روی چشم می‌تواند درد را تسکین دهد.
خشکی چشم
خشکی چشم زمانی ایجاد می‌شود که مقدار کافی اشک تولید نمی‌شود، اشکها زود خشک شوند یا اینکه آب، چربی و موکوس (مخاط) به مقدار متعادل در اشک وجود ندارند. این موارد در اثر عوامل مختلفی مانند وزیدن باد یا عارضه‌های گوناگون ایجاد می‌شوند. علت هر چه که باشد، چشمها با تولید اشک واکنش نشان می‌دهند.
حساسیت‌هایی مانند تب یونجه
اشک‌ریزی و خارش چشم معمولاً همراه با سرفه، آبریزش بینی و نشانه‌های دیگر حساسیت یا آلرژی می‌باشد. البته امکان دارد آلرژی چشمی بدون وجود موارد دیگر هم ایجاد شود. استفاده از داروهای ضد حساسیت، قطره‌های چشمی و دوری کردن از مواردی که ایجاد حساسیت می‌کنند (مانند گرده گیاهان، کپک یا پرز بدن حیوانات) در درمان مؤثر هستند. سرماخوردگی می‌تواند باعث اشک ریزی چشم شود ولی ایجاد خارش نمی‌کند. به این طریق می‌توان حساسیت و سرماخوردگی را از هم تشخیص داد.
مشکل در غده‌های پلک (غدد میبومین)
غده‌های کوچک در لبه پلک چشم به نام غدد میبومین تولید چربی کرده و به حفظ سلامت چشم کمک می‌کنند. این غدد از خشک شدن سریع چشم جلوگیری کرده و با ایجاد مانعی، از اشک برای مواقع لازم نگهداری می‌کنند. چنانچه این غده‌ها مسدود شده و چربی کافی تولید نکنند، چشمها دچار اشک‌ریزی می‌شوند. یک راه برای برطرف کردن این مشکل استفاده از کمپرس گرم بر روی چشم می‌باشد.
- تریکیازیس: برگشتگی مژه چشم به سمت داخل
- برخی از مواد شیمیایی مانند گازها و مواد موجود در پیاز
- کراتیت: التهاب قرنیه
- خراشیدگی یا زخم قرنیه: زخم بازی که در چشم ایجاد می‌شود.
- فلج بل
- مصرف برخی از داروها
علائم اشک ریزی چشم
ویژگی عارضه اشک‌ریزی چشم تولید بیش از حد اشک می‌باشد که باعث می‌شود تا چشمها همیشه ظاهری مرطوب داشته باشند و منجر به جاری شدن اشک در صورت می‌شود. تولید بیش از حد اشک در صورت وجود سرما یا وزش باد یا وارد شدن جسم خارجی در چشم طبیعی می‌باشد. ولی اشک‌ریزی بیش از حد و مداوم طبیعی نبوده و امکان دارد به دلیل وجود برخی از عوامل ایجاد شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
دلیل ایجاد اشک ریزی چشم نوع درمان را تعیین خواهد کرد. چنانچه چشمان شما به طور مداوم دچار اشک‌ریزی است یا دارای هر یک از علائم زیر می‌باشید، به پزشک متخصص چشم مراجعه کنید:
- از دست دادن بینایی یا اختلالات بینایی
- وارد شدن آسیب یا خراش به چشم
- وارد شدن مواد شیمیایی در چشم
- وجود خون یا ترشحات در چشم
- گیر کردن جسم خارجی در داخل پلک
- قرمزی، حساسیت، ورم یا دردناک شدن چشم
- کبودی بدون دلیل اطراف چشم
- حساسیت قسمتهای اطراف بینی یا سینوسها
- عارضه چشمی همراه با سردرد شدید
- اشک‌ریزی چشم که به خودی خود بهبود پیدا نکند
تشخیص
تشخیص این عارضه ساده می‌باشد. پزشک این عارضه را برای وجود عواملی مانند آسیب‌دیدگی، عفونت، انتروپیون (برگشت پلک به سمت داخل) و یا اکتروپیون (برگشت پلک به سمت خارج) بررسی خواهد کرد. در برخی از موارد، بیمار باید به متخصص چشم‌پزشک مراجعه کند تا چشم‌هایش با استفاده از بیحسی معاینه شوند. امکان دارد یک پروب (ابزار بلند و باریک) وارد مجرای باریک تخلیه شود تا انسداد آن بررسی شود. همچنین امکان دارد مایع وارد مجرای اشکی شود تا مشخص شود که آیا اشک از بینی خارج می‌شود یا خیر. چنانچه انسداد وجود داشته باشد، از تزریق رنگ برای تشخیص محل دقیق انسداد استفاده می‌شود. این کار بوسیله تصویربرداری با اشعه ایکس انجام خواهد شد. رنگ بوسیله اشعه ایکس مشخص می‌شود.
درمان اشک ریزی چشم
درمان به شدت عارضه و علت ایجاد آن بستگی دارد. در مواردی که عارضه خفیف باشد، پزشکان به بیمار توصیه می‌کنند که کاری انجام نداده و فقط با رعایت احتیاط منتظر بمانند و پزشک در این حالت روند بهبودی را بررسی می‌کند. برای هر یک از عوامل مختلف ایجاد اشک ریزی چشم روشهای درمانی مختلفی وجود دارد:
- التهاب: در صورتیکه اشک ریزی چشم در اثر التهاب عفونی ملتحمه ایجاد شده باشد، پزشک یک هفته منتظر مانده تا ببیند آیا عارضه بدون استفاده از آنتی‌بیوتیک بهبود پیدا خواهد کرد یا خیر.
- تریکیازیس: در صورت برگشتگی مژه به سمت داخل یا وجود اجسام خارجی در چشم، پزشک آن را خارج خواهد کرد.
- اکتروپیون: در صورت برگشتگی پلک به سمت خارج، بیمار بایستی جراحی انجام دهد تا تاندونی که قسمت خارجی پلک را در محل نگه می‌دارد محکم شود.
- انسداد مجرای اشکی: با استفاده از جراحی می‌توان مجرای جدیدی از کیسه اشکی به داخل بینی ایجاد کرد. با این کار اشکها از بخش مسدود شده مجرای اشکی عبور خواهند کرد. این جراحی داکریوسیستورینوستومی (DCR) نام دارد. چنانچه مجرای تخلیه یا کانالیکول تنگ شده ولی کامل مسدود نشده باشند، پزشک از پروب برای گشاد کردن آن استفاده می‌کند. هنگامیکه کانالیکول کاملاً مسدود شده باشد، بایستی از جراحی استفاده شود.
اشک ریزی چشم در نوزادان
معمولاً این عارضه در نوزادان پس از چند هفته به خودی خود بهبود خواهد یافت.
- گاهی مایعی چسبناک اطراف چشم نوزاد تشکیل می‌شود. می‌توان از با استفاده از مقداری پنبه که در آب استریل خیسانده شده باشد برای پاک کردن چشم استفاده کرد.
- آب استریل بایستی جوشانده شود، ولی قبلاً از وارد کردن پنبه بایستی سرد شود.
- برخی مواقع می‌توان با ماساژ مجرای اشکی، اشکها را خارج کرد. برای این کار با انگشتان خود به آرامی بر قسمت خارجی بینی فشار ملایم وارد کنید.
درمان خانگی
در بعضی موارد می‌توان اشک ریزی چشم را بدون مراجعه به پزشک درمان کرد.
- برای مدتی از خواندن روزنامه، تماشای تلویزیون یا استفاده از رایانه خودداری کنید.
- از قطره‌های چشمی که بدون نسخه موجود هستند برای روانسازی چشم استفاده کنید.
- یک تکه پارچه گرم و مرطوب روی چشم قرار داده و پلکها را برای باز کردن انسداد ماساژ دهید.
اقدام برای درمان اشک‌ریزی چشم
در بیشتر موارد اشک‌ریزی چشم مشکلی جدی نمی‌باشد و بدون درمان بهبود پیدا خواهد کرد. چنانچه تغیری در بینایی خود مشاهده کردید سریعاً به پزشک مراجعه نمایید. تغییر در بینایی می‌تواند نشانه مشکلات بسیار جدی چشم باشد که نیاز به درمان فوری دارد.
"کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است"
